ابزار کار با چرم

ابزار کار با چرم

صنعت چرم دوزی که در ایران دارای قدمت زیادی می‌باشد، یکی از صنایع دستی کاربردی در ایران است. یکی از اصلی‌ترین کاربردهای آن در نساجی می‌باشد و کاربرد‌های دیگر آن را می‌توانیم در تولید محصولات جانبی مانند تولید انواع کیف، کفش، کمربند، روکش صندلی و مبلمان ، وسایل تزئینی مثل دستبند و … مشاهده کنیم. در این مقاله با انواع وسایل اولیه و ضروری برای دوخت چرم آشنا می‌شوید.

تخته (ازجنس فایبر گلاس)

تخته کار چرم دوزی یکی دیگر از وسایل مورد نیاز چرم دوزی با دست می‌باشد که به عنوان ابزاری در هنگام سمبه زدن و سوراخ کردن در زیر کار قرار می‌گیرد و معمولا از جنس فایبر گلاس یا پلاستیک فشرده است.

مشته

وسیله‌ای است شبیه به گوشت کوب که جهت ضربه زدن برروی سمبه استفاده می‌شود و یکی از وسایل اولیه برای آغاز هنر چرم دوزی می‌باشد .مشته در سه سایز ( کوچک، متوسط و بزرگ) در بازار موجود می‌باشد.

دستگاه‌ دکمه زن یا پرچ زن

پانچ یا سوراخ کن برای سوراخ کردن کمربند، چرم، پارچه و هر چیز دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه، جایگزین مناسبی بجای سمبه است. برای کاهش سرو صدای ناشی از ضربه زدن به‌منظور سوراخ کردن چرم می‌باشد. همچنین هنگامی که کناره‌های کار چسب زده شده و امکان سوراخ کردن با سمبه و مشته وجود ندارد پانچ راحت ترین و بهترین گزینه است.

سمبه

در چرم دوزی ابزار سمبه یکی از ابتدایی ترین ابزار‌ها در این هنر می‌باشد و در اندازه‌ها و اشکال مختلف در بازار موچود است. از سمبه برای سوراخ کاری چرم استفاده می‌شود و پس از آن عمل دوخت انجام می‌شود.

سمبه دارای دو نوع معمولی(مدادی) و چنگالی می‌باشد.

روش کار بسیار ساده است سمبه به شکل عمودی در دست قرار می‌گیرد و با وسیله‌ای به نام مشته به انتهای سمبه ضربه زده می‌شود. باید توجه داشت که ضربه وارده به اندازه باشد تا به چرم اسیبی نرسد. سوراخ کاری منظم و دقیق در چرم دوزی بسیار اهمیت دازد چرا که کوچک ترین عدم هماهنگی در سوراخ‌های ایجاد شده باعث کاهش زیبایی دوخت چرم می‌شود. برای اینکه هنرجو بتواند مهارت خود را در سوراخ کاری افزایش دهد بهتر است که در ابتدا از الگو‌ها و شابلون‌های مخصوص چرم دوزی استفاده کند. پس از تمرین بسیار و کسب تجربه هنرجو می تواند بدون وسایل جانبی و به راحتی و دقت بالا این عمل را انجام دهد.فاصله بین هر سوراخ بسته به اندازه سمبه دارد و هر چه اندازه بالا رود فاصله بین سوراخ ها نیز افزایش می یابد.

سنبه انواع مختلفی دارد.

سنبه‌ی معمولی

رایج ترین و پرکاربردترین نوع سنبه است. این سنبه‌ها با مقاطع گرد و مدادی شکل هستند.برای استفاده از این سنبه ها باید از مشته برای ضربه وارد کردن به آن استفاده شود .

سنبه چنگالی:

این سنبه ها می‌توانند به میزان زیادی سرعت کار شمارا در دوخت و در ایجاد سوراخ‌های مورد نظر زیاد کند. این سنبه همانطور که از اسمش پیداست دارای سر چنگالی شکل و سنبه‌هایی با شماره‌ی یکسان و با فاصله‌ی هم‌اندازه می‌باشد.

نخ‌های  چرم دوزی

انواع نخ‌هایی که در چرم دوزی استفاده می‌شوند عبارتند از : نخ ابریشمی، نخ ابریشمی موم زده، تریشه طبیعی و تریشه مصنوعی که هرکدام کاربرد مشخصی دارند.

نخ ابریشمی

ساده‌ترین و ارزان‌ترین نوع نخ، نخ ابریشمی است که در محصولات صنعتی استفاده می‌شود. این نخ‌ها نازک هستند و اصولا دوخت هایشان فقط برای وصل شدن تکه های مختلف محصول به هم است و استفاده ای در زیباتر کردن کار ندارند. عمر این نخ ها خوب است اما به‌لیل نازکی و نداشتن لایه چربی، نسبت به سایر نخ‌ها بسیار کمتر است. نخ‌های ابریشمی بیشترین استفاده در صنعت چرم را دارند. و تمام کیف‌های تولید شده با چرخ خیاطی از این نخ هستند.

نخ ابریشمی موم زده

نخ ابریشمی موم زده، بهترین نخ برای استفاده در چرم است. نخ نسبتاً ضخیمی است که علاوه بر وصل کردن اجزای کیف به هم ، باعث تزیین کار هم می‌شود. این نخ‌ها از تابیده شدن چندین نخ معمولی ابریشمی به هم تولید و سپس موم اندود می‌شوند. براقی موم در دوخت پیدا است. از این نخ‌ها فقط بصورت دست دوز می توان از آن استفاده کرد.

 تریشه مصنوعی

تریشه مصنوعی نوعی نخ است که صرفا در دوخت‌های تزیینی استفاده می‌شود. قطر نخ بسیار بالاست و مقطع آن معمولا مستطیل است. اکثر کیف‌های ماشین دوز، از دوخت دستی تریشه برای ایجاد زیبایی روی در محصولات استفاده می‌کنند.

تریشه طبیعی

تریشه طبیعی، از برش‌های نازک چرم طبیعی به‌وجود می‌آید. زیبایی خاصی دارد و معمولا به‌عنوان دستبند، منگوله یا تزیین کیف‌های زنانه استفاده می‌شود. جنس آن چرم است و بسیار محکم می‌باشد.